Diyabet yemekleri, diyabetin gelişimin önleyebilmek ya da diyabetli hastaların kan şekeri kontrolünü sağlamak için, yemeklerde sağlıklı seçimler yapılması gerekir. Diyabet hastası olmayan kişilerde, diyabetik hastalarda dengeli beslenmeyi öğrenmeli ve bunu yaşamında uygulayarak, sağlıklı yaşamın kurulması gerekir. Bunun için bilinçli yiyeceklerin seçilmesi tercih edilmelidir. Bu yapılmadığında, kan şekerinin kontrolü sağlanamaz. Diyabet tedavisinde yemeklerin sağlıklı bir şekilde planlaması çoğu hastaya zor gelir. Yemeklerin hem düzenli tüketilmesi hem de ölçülü miktarda yenmesi oldukça zordur. Ancak yaşam tarzında yapılacak değişimlerle bunun planlaması daha kolay şekilde yapılır. Diyabet hastalığı kişinin temel besin öğelerine olan gereksinimini etkilememektedir. Yapılacak beslenme planında, kişinin özelliklerine uygun enerji miktarına, besin ihtiyacına göre dengeli beslenmeyi sağlayacak çeşitli besinlerin karşılanması gerekir.
Diyabet yemeklerinin hazırlanmasında nelere dikkat edilmesi gerekir?
Diyabetli olan kişiler beslenme düzenine uyabilmek için, aile ile yemek yeme zamanını değiştirmekte, kendi yediklerini ayrı pişirmektedir. Fakat diyabetli olan ve olmayan kişilerin sağlıklı beslenme prensipleri birbiriyle aynıdır. Diyabeti olmayanlarında rafine şekeri azaltması, doymuş yağ ile kolesterolden zengin olan yumurta, peynir, et, yoğurt gibi besinleri daha az tüketmesi, yemekleri az miktarlarda ve sık yemesi faydalıdır. Diyabetli kişilerin tükettiği karbonhidrat miktarı önemsenmekte ve öğünlerde karbonhidrat tüketimi sınırlandırılmaktadır. Diyabet yemeklerinde kişilerin tüketecekleri karbonhidrat miktarını ayarlamaları ve yapacakları insülin dozunu buna uygun şekilde belirlemeleri gerekir.
Diyabetlilerin yemekleri tercih ederken, kilolu ve obez olanların ağırlık kaybını hedeflemeleri gerekir. Bu kişilerin karbonhidrat belirlemesinin yanında, yağ oranını ayarlamaları gerekir. Hastalarda genellikle kolesterol ve kan yağları seviyesi yüksek olduğundan, yemeklerde tüketilecek yağ oranı oldukça önemlidir. Diyabetliler yemekleri için alışveriş ederken, beslenme piramidinde olan yiyecek gruplarını tercih etmelidir.
Diyabet beslenme piramidi
Diyabet beslenme piramidi hastaların öğünlerini planlamada kolaylık sağlayıcı bir yöntemdir. Bu piramidin içinde besinler 6 grupta yer almaktadır. Piramidin temelinde tahıllar, nişastalı besinler ve kuru baklagiller yer alır. Bunlar pirinç, patates, kuru baklagiller, tahıllar gibi öğünde yenilmesi gereken temel besinleri içerir. Yemeklerde sağlıklı beslenmek için, bu yiyecekler 6 ya da daha fazla porsiyonda olmalıdır. Porsiyonlar ise 1 ince dilim ekmek, 2-3 kaşık pilav, 1 orta boy patates gibi ölçülerle belirlenmelidir.
Piramidin ikinci basamağı sebze ve meyve grubunu oluşturur. Bunlar vitamin, posa ve mineral kaynaklarıdır. Kişinin kendi özelliklerine göre, günlük yemeklerde 3-5 porsiyon sebze ile 3-4 porsiyon meyve yer almalıdır.
Piramidin üçüncü basamağı süt ve yoğurt, et, tavuk, balık, peynir, yumurta gibi yiyecekleri içerir. Bu gruptaki yiyecekler yemeklerde 2-3 porsiyon kadar bulunmalıdır. Porsiyonlar 60-90 gram olarak ayarlanmalıdır.
Piramidin tepesine doğru çıkıldığında yağlar, şekerli besinler ve alkollü içecekler daha az yer kaplar. Bu besinler günlük yemeklerin içinde çok az yer kaplamalıdır. Bunlar için tavsiye edilen porsiyon miktarı yoktur. Ancak 1 tatlı kaşığı yağ, 5-6 fındık içi, 2 adet bisküvi porsiyon olarak kabul edilerek değerlendirilebilir.
Diyabetli kişilere beslenme piramidine uygun beslenme önerileri
Kahvaltı: 1 çay bardağı süt, 30 gram az yağlı beyaz peynir, 2 ince dilim ekmek, 1 orta boy domates.
Öğle yemeği: 2 adet köfte, zeytinyağlı fasulye, 2-3 kaşık makarna, 1 dilim kepekli ekmek, 1 bardak ayran.
Akşam yemeği: Mercimek çorbası, kıymalı ıspanak yemeği, 1 çay bardağı yoğurt, 1 orta boy kivi, 1 dilim kepekli ekmek.
