Diyabet

Diyabet, kan şekerinin yüksekliğiyle seyreden bir metabolizma hastalığıdır. Diyabeti kavrayabilmek için, vücudun işlevlerini yerine getirirken enerjiyi nasıl sağladığının bilinmesi gerekir. Vücutta enerji ihtiyacı besinlerdeki karbonhidratlardan, yağ ve proteinden sağlanır. Sindirim sisteminde öğütülerek kan dolaşımına geçen besin öğelerinin içinde en önemlisi basit bir şeker olan glikozdur. Glikoz vücutta beyin başta olmak üzere, tüm organların ve dokuların enerji kaynağıdır. Ancak glikozun enerji sağlaması için, kan dolaşımından hücrelere giriş yapması gerekir. Hücrelerin içine girmesi içinde, pankreastan salgılanan insülin hormonuna ihtiyaç duyulmaktadır. Pankreastan salgılanan insülin miktarının yetersiz olması ya da insülinin etki gösterememesi halinde, kan şekerinde yükselme meydana gelerek diyabet hastalığının ortaya çıkması sağlanır. Diyabet sadece kan şekeri yüksekliği olarak değerlendirilmemelidir. Çünkü erken dönemde teşhis edilmez, düzenli bir tedavi uygulanmaz ise vücuttaki tüm organlarda hasara neden olabilir.

Tip 1 diyabet: bu pankreastan salgılan insülin yetersizliğine ya da yokluğuna bağlı olarak gelişen diyabettir. Her yaştaki kişiyi etkilese de en fazla 30 yaşın altındaki kişilerde etkili olur. Ani şekilde başlayan belirtiler dikkate alınmadığında, hastalar kendini kaybederek, koma durumuna girebilir. Bu diyabetin tedavisinde şeker düşüren hapların yerine, insülin kullanımı şarttır.

Tip 2 diyabet: bu tür diyabet toplumda oldukça sık görülmektedir. Öyle ki diyabetlilerin %90 oranı Tip 2 diyabet hastasıdır. Hastalığın gelişiminde insülin salgısının bozukluğu ve insüline karşı vücutta oluşan direnç etkili olur. Hastalarda genellikle diyabet belirtileri görülmediğinden, rastlantı durumunda tanı konabilir. 45 yaş üzerindeki fazla kilolu kişilerde daha fazla etkili olmaktadır.

Hastalığın tedavisinde hastaların eğitimi, egzersiz, düzenli beslenme ve doğru ilaç kullanımı etkili olmaktadır. Bunların uyum içinde uygulanması son derece önemlidir. Diyabet için risk faktörlerinden olan obezite ve fiziksel aktivitenin az olması, hastaların bu etkilerden kurtulmasını zorunlu kılmaktadır. Diyabetik hastalar ve bu riski taşıyan kişiler yaşları, fiziksel kapasiteleri ve mevcut sağlık sorunları dikkate alınarak, düzenli şekilde egzersiz programı uygulamalıdır. Bu kişilere yaşına, kilosuna uygun, fiziksel aktivitesine göre uygun bir beslenme programı uygulanır. Diyetisyen eşliğinde diyabetik diyet uygulayan hastalar kan şekerini kontrol altında tutabilir. Bu yapılanlara rağmen hastalarda kan şekeri düşürülemezse ya da kontrol altına alınamazsa, şeker düşüren hapların kullanılması gerekir. Bu doktor tarafından hastanın durumuna göre seçilecek ilaçlarla ve uygun dozda yapılır. Tip 1 diyabet hastalarında şeker düşürücü haplar kullanılmaz. Bunun yerine insülin kullanımı söz konusudur. Tip 2 diyabet hastalarında ise kan şekeri regülasyonu, egzersiz, diyet ve şeker düşürücü haplar yetersiz kaldığında, insülin tedavisi uygulanır. Ayrıca ameliyat olacaklarda, hamilelerde, ağır enfeksiyon geçirenlerde ve ayak yarası olan kişilerde de insülin tedavisi yapılır.