Hastalığın sebebi kafatası tabanında bulunan hipofiz bezinin arkasında salgılanan vazopressin (İdrar kesici hormon) yetersizliğidir. Kanda dolaşan bu hormonun görevi, suyun böbrek borucuklarından tekrar emilimini sağlamaktır.

Böbreklerin 24 saatte kandan süzdükleri sıvı 180 litredir. Bu süre zarfında atılan idrar miktarı ise 1-2 litredir. Demek ki suyun geri emilimi azalırsa, böbrekten geçen idrar miktarı da artar. Aşırı idrar atımı bazı koşullarda söktürücü ilaçların (Diüretik) etkisiyle olur. Bazı durumlarda ise dokularda ve kanda fazla su olduğu halde kandaki idrar kesici hormon oranının azalması sonucunda gerçekleşir. Kandaki su yoğunluğu artınca hipofiz daha fazla idrar kesici hormon salgılayarak böbrek borucuklarından daha fazla suyun emilmesini sağlar.

Şekersiz şeker hastalığında görüldüğü gibi, vazopressin yetersizdir ve aşırı işeme görülür. Hasta günde otuz litre civarında sidik atar. Böyle aşırı bir su yitirimi ardından hiddetli bir susuzluk başlar ve ancak yitirilen miktarda sıvı alınması ile doyulur. Tedavi olunmaz ise hasta huzursuzluk yaşar. Yaşantısı su içmek ve işemeyle geçer. Su bulunması olanaksızsa sıvı kaybı ve kan yoğunluğunun artması (Hemokonsant rasyon) meydana gelir. Bu da baş ağrısı, kas ağrıları ve halsizlikle sonuçlanır. Organik bir hastalık belirtisi göstermeyen şekersiz şeker hastalığı, çoğunlukla hipofizdeki küçük bir kusurdan ileri gelir ve çoğunlukla kalıtımla alakalıdır. Özellikle genç erkek erişkinlerde yaygın görülür.

Şekersiz şeker hastalığı hipofizin, hipofize beyin kısımlarının ya da hipofizin bağlı bulunduğu hipotalamusun zarar görmesiyle de ikincil olarak meydana gelir. Bu zararlar kafanın, özellikle kafatası tabanının bir yere çarpması ile ya da kazara ameliyat sırasında olabilir. Beyin ve kafatası yüzeyindeki oluşumların urları hipofize basınç yaparak ya da işlevliğine etki ederek vazopressin salgılanmasını azaltırlar. Frengi ve verem tarzı bazı hastalıklar da zararlar doğurabilirler.

Hastalığın tedavisi, eksik olan hormonu sağlamakla ya da etkenlerin giderilmesiyle olur. Örneğin ur var ise alınır, bulaşıcı hastalık tedavi edilir. Vazopressin hormonu iğneyle yağda eritilerek verilir. Bir kas içi enjeksiyonu, fazla işemeyi ve susuzluğu 36-48 saat için önleyebilir. İlaç kas içinde yavaşça emilerek kana karışır.

Hastalar kendilerine iğneyle hormon vermeyi öğrenirler (Şekerli şeker hastalarının kendi kendilerine iğneyle ensülin yapmaları gibi). Bunun dışında hayvanlardan elde edilen arka hipofizin toz haline getirilerek enfiye gibi çekilmesi uygulamada kolaydır. Bu toz günde iki ya da üç kez çekilirse kas içi enjeksiyon gerekmez. Fakat sürekli burna çekilmede, burun iç yüzü zedelenmekte, bazı insanlardaysa hipofiz tozu yabancı protein olarak aşırı duyarlılığa sebep olmaktadır. Bu nedenle, özellikle hastalığın hafif durumlarında, lizin8vasopressin adında bir ilacın burna püskürtülmesi yararlıdır.

Şekersiz şeker hastalığının vazopressin yetersizliğine değil ama böbrek borucuklarının bu hormona cevap vermemesine bağlı olarak bir cinsi de vardır. Bu cinsi böbrek kökenli şekersiz şeker hastalığıdır. Genellikle küçük çocuklarda görülür. Bu çocuklara, fazla işediklerinden su bebekleri denilir. Hasta çocuklarda iğneyle yapılan vazopressin tedavisi çok az olumlu sonuç verir. Bazı zamanlarda hidroklortiyazid verilmesi daha iyi sonuç verir.

Şekersiz şeker hastalığı ile karıştırılan başka bir durum da ruhsal bir rahatsızlık ve ruhsal şekersiz şeker hastalığı (Polidipsi) denilen hastalıktır. Burada da aşırı su gereksinimi ve idrara çıkma vardır. Bu hastalar su içmekten çok zevk alırlar. Hastalığın tedavisi ancak bir ruh doktoru tarafından yapılabilir.

1 Yorum Yapılmış "Şekersiz Şeker Hastalığı"