Şeker hastalığı nedir, pankreas tarafından üretilen insülinin yetersiz olması ya da hiç olmaması nedeniyle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Toplumda yaygın olan ve giderek ortaya çıkma yaşı düşen şeker hastalığı yani diyabet, uygun şekilde tedavi edilmediği takdirde, ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. İnsülin miktarının eksikliği yüzünden meydana gelen etkiler, besinlerin ve şekerin hücrelere iletilmemesinden dolayı kaynaklanır. Bu hastalık vücudun enerji kaynağı olan şekerin vücut tarafından kullanılamaması yüzünden kanda birikmesiyle oluşur. Şeker vücudumuzda bağırsaklar tarafından emilmesi için, küçük parçalara ayrılmaktadır. Şekerin kullanılabilmesini sağlayan bu basit hali glikoz olarak tanımlanır. Besinlerle vücuda alınan şeker, bağırsaklarda glikoza çevrilir ve hızlı bir şekilde emilerek kana karışmaktadır. Kanda olan şekerin dokulara geçmesini ve vücutta enerji kaynağı olarak kullanılmasını insülin adlı hormon sağlamaktadır. Pankreasta beta hücreleri tarafından üretilen insülin, şeker hastalarında insülin azlığından ya da olmaması yüzünden, glikoz halindeki şekerde kas ve dokularda gerektiği gibi kullanılamaz. Bu durumda kişide kan şekeri yükselir. Bu hiperglisemi olarak tanımlanır. Kanda bulunan şeker miktarı yani glikoz artış gösterdiğinde, şeker seviyesinin düşürülmesi için pankreastaki beta hücreleri daha fazla insülin üretmeye başlar. Bu durumda kandaki insülin seviyesi yükselmeye başlar. Bu hiperinsülinizm olarak tanımlanır.

İnsülin genel olarak dokularda glikozun enerji kaynağı olarak kullanılmasını sağlamaktadır. Fakat şeker hastası olan kişilerde bu görev yerine getirilemez. Bu dokuların insüline karşı direnç göstermesi nedeniyle gelişir. Vücutta insülin direnci genellikle şeker hastalığı tam olarak ortaya çıkmadan önce başlar. İnsülin direnciyle başlamış ve hiperinsülinizme neden olan şeker hastalığı, Tip 2 diyabet ya da erişkin şeker hastalığı olarak tanımlanır. Şeker hastalarının %90 oranı Tip 2 diyabettir. Bu genellikle erişkin yaşlarda ve fazla kilolu kişilerde daha fazla görülür. Şeker hastalığı bazı hastalarda hiç insülin üretimi olmadan ortaya çıkabilir. Bu hastalar genellikle çocukluk çağındaki kişilerde ortaya çıkmaya başlar, bazı kişiler doğuştan itibaren insüline bağımlı olur. Bu tür şeker hastalığı Tip 1 diyabet ya da çocukluk çağı şeker hastalığı olarak tanımlanır.

Bu tür belirtiler şeker hastalığının genel belirtileri içindedir. Kanda bulunan fazla şekerin atılması için, böbrekler devamlı olarak çalışır. Bu nedenle hastalar sık tuvalete çıkma isteği duyarlar. Ağız kuruluğunun olması, sık tuvalete çıkma nedeniyle vücutta oluşan su kaybının bir sonucudur. Böbreklerin sıvı atma çabası, fiziksel olarak kişinin ağız kuruluğu hissine neden olur. Bulanık görmede sıvı kaybı nedeniyle, göze yeterince sıvının ulaşmaması yüzünden kaynaklanır. Hücrelere enerji Çin kullanılacak şekerin ulaşmaması ve kanda birikmesi nedeniyle, hastalarda halsizlik ve bitkinlik hissedilir. Bu hastalığın önemsenmemesi halinde görme kaybı, böbreklerin kaybı, kalp ve damar hastalıkları gibi ciddi etkiler meydana gelir.

Bu hastalığın oluşması için, bazı risk faktörleri bulunmaktadır.

Bu risk faktörlerini taşıyan kişilerde diyabet daha sık görülmektedir. Aşırı kilo insanlar için önemli bir risk faktörüdür. Erkeklerde bel çevresinin 102 cm, kadınlarda 88 cm olması bu konuda sınır kabul edilmektedir. Bunun üzerinde ölçülere sahip olanlar, şeker hastalığı açısından riskli kabul edilir.

Diyabet hastalığına karşı hastaların öncelikle dengeli beslenme alışkanlığı edinmesi gerekir. Beslenmede glisemik indeksi düşük olan besinlere yer vermeleri oldukça önemlidir. Ana öğünlere mutlaka ara öğünler eşlik etmelidir. Hastalar şekerli gıdalardan uzak durmalı, spor yapmaya dikkat etmelidir. Hastalığı tetikleyen en önemli unsurlar aşırı kilo ve aşırı şeker tüketimidir. Bu nedenle diyabet kontrolü için bunlar önemsenmelidir. Şekerli besinler yerine, meyve ve meyveli yoğurt tüketimi uygundur. Hastalar hareketsiz yaşam tarzından uzak kalmalıdır. Kişiler kalıtsal etkenler yüzünden bile, şeker hastalığına yakalanmış olabilir. Önemli olan yaşam boyunca bununla yaşamayı öğrenmektir. Bu yüzden doktorun tavsiyelerine uyulmalı, beslenmeye dikkat edilmeli, hareketli yaşam tarzı benimsenmelidir. Bu tedbirlerle yaşam boyunca şeker hastalığıyla barışık şekilde yaşanabilir.