Diyabet ilaçları, diyabet hastaları pankreasları yeterince insülin üretemediğinden ya da hiç üretemediğinden, insülinin etkisiz kalmasından ötürü insülini dışarıdan almak zorunda kalırlar. Diyabet hastaları oral yoldan metfomin, glimepiride, pioglitazone, stagliptin gibi ilaçlarla enjeksiyon halinde insülin kullanırlar. Tip 2 diyabet hastaları ağızdan şeker düşürücü ilaç ve insülin alırken, Tip 1 diyabet hastaları iğneyle insülini dışarıdan alır.
İnsülin iğneyle cilt altına verilir. Etkisine göre 3 tip insülin bulunmaktadır. İnsülin tipi ve günlük doz kandaki şekerin oynama durumuna, yeme şekline, öğün adedine, gebeliğe ya da diğer hastalıklara göre doktor tarafından belirlenir. İnsülinin fazla miktarda alınması, hastaların kan şekerini düşürüp komaya girmelerine neden olur.
İnsülin iğnesi nereye yapılır?
İnsülinin vurulacağı yer oldukça önemlidir. Kan damarlarının ve sinirlerin olduğu bölgelere iğne yapılmamalıdır. Cilt altına ve kaslara dalmayacak şekilde iğne yapılmalıdır. İğne yapılan yerlerde, genellikle kadınlarda yağ düğmecikleri oluşur. Bu yüzden aynı bölgeye ayda bir gelecek şekilde iğne yapılmalıdır. İnsülin iğnesi köpürtülmeden, iki el arasında yuvarlanarak şırıngaya çekilmelidir.
İnsülin tedavisindeki komplikasyonlar
İnsülin iğnesi yapıldığında, bölgede ağrıya ve acıya neden olmamalıdır. Bu etkiler oluyorsa, insülin yeterince oda ısısına gelmeden yapılmış ya da iğne sinire gelmiş olabilir.
Ayrıca bölgede iğne yapıldıktan sonra kanama olmamalıdır. Bu iğnenin damara geldiğini işarete eder. Temiz bir iğne apse oluşumuna neden olmaz. Bazı diyabetiklerde ise insülin alerjisi görülebilir. Bu vücutta kaşıntı ve kızarıklık etkisi gösterir. Dudaklarda, gözlerde ve boğazda ödem oluşabilir. Bu etkilerde insülin tipinin değiştirilmesi gerekir.
İnsülin kullanımında şekerin aniden düşmesi
Bu insülin kullanan hastalarda en fazla rastlanan ve tehlikeli olan bir durumdur. Bu hastaların komaya girmesine neden olabilir. Hastalarda şekerin aniden düşmesi halinde;
- Önce açlık hissedilir ve bu his bir süre sonra geçer.
- Mide ağrısı, bulantı ve aşırı gaz olur
- Ruhen ve bedenen bitkinlik hissedilir, hasta kendini güçsüz ve düşünemez halde bulur
- Baş ağrısı, baş dönmesi ve göz kararması olur
- Yalpalayarak yürüme, ellerde titreme olur
- Hasta bir yere oturma, uzanma ihtiyacı duyar, uyuklama hali görülür.
- Yüzde kızarma ve solgunluk olur
- Soğuk terleme ve kalp çarpıntısı olur
Bu belirtiler ani şeker düşmesinde bir arada ya da tek olarak görülebilir. Hastalar bu şekilde dikkatlerini toplayamaz, çevresindekilere öfkeli olur ve toplum içine giremez. Hastaya bir bardak şekerli su verilirse, hemen etkisini gösterir. Belirtiler yok olmaya başlar. Şekeri düşenlerin uykusu dinlendirici olmaz ve çok rüya görürler. Komaya girdiklerinde titrerler, yıkılırlar. Bazı hastalarda beyinde tahribat olur, felç gelişebilir.
Ağız yoluyla alınan şeker düşürücü ilaçları kimler kullanabilir?
Tip 1 diyabet hastası olmayan kişiler kan şekerini kontrol altında tutabilmek için, ağızdan alınan şeker düşürücü ilaçlara ihtiyaç duyar. Yani Tip 2 diyabet hastaları bu ilaçları kullanabilir. Bu tip diyabet hastalığında, kan şekerini kontrol etmek için insüline ihtiyaç duyulmaz. Tip 1 diyabet hastalarının tedavisinde bu ilaçlar yer almaz.
Oral ilaçlar nasıl etki eder?
Oral yoldan alınan ilaçlar insülin olmadığı için, uygulanan tedavi diyet ve egzersizlerle desteklenmelidir. İlaçlar her gün aynı saatlerde ve yemek öncesi kullanılmalıdır. İlaçları kullananlar alkol almamalıdır. Bu ağır şeker düşmesine ve yüzde kızarıklığa neden olabilir. İlaçların vücuttaki etkisi ise;
- İnsülin üreten pankreası uyararak, insülinin daha fazla üretilmesi sağlar.
- Hücrelerin insüline duyarlılığını arttırarak, glikozun içeriye girişini kolaylaştırır.
- Karaciğerin daha az şeker üretimini sağlayarak, kan şekerini dengeler.
- Karbonhidrat emilimini yavaşlatarak, vücutta şekerin kullanılmasını sağlar
